Ipar Irlandan eta Errepublikan aldi berean egindako bi galdeketek boto-emaileek balizko Irlanda batu baten aurrean, eta gai horri buruzko erreferenduma dela eta, zuten jarrera aztertu zituzten.
Zundaketa horiek ARINS eta The Irish Times-en proiektu bateratuaren parte dira ARINS Irlandako Errege Akademiaren eta Ameriketako Estatu Batuetako Notre Dameko Unibertsitatearen arteko ikerketa-lankidetza da, eta Ipar eta Hego Irlanda aztertzen eta ikertzen dihardu.
Alderdi garrantzitsuenak:
- Irlandarren gehiengo batek uste du erreferendum bat egin beharko litzatekeela Irlanda Iparraldean eta Errepublikan Ipar Irlandak Erresuma Batuan jarraitu edo Irlandako Errepublikarekin bateratu beharko lukeen galdetzeko.
- Ipar Irlandak baztertu egiten du irlandarren batasuna, inkestaren arabera.
Ipar Irlandak Irlanda batu baten aurka bozkatuko luke, mugari buruzko galdeketa bat egingo balitz, Iparralde-Hegoaldea harremanei eta uhartearen etorkizunari buruzko iritzi politikoei buruzko ikerketa inkestaren arabera. Errepublikan, ordea, lau eta bat arteko gehiengoa dago batasunaren alde, aldi bereko galdeketa berdinaren arabera.
- Erreferenduma 2 edo 5 urteren buruan egiteko aukerak du babes gehien
- Irlanda batu baten sinboloei buruzko eztabaidak agerian uzten du alde handia dagoela Iparralde-Hegoaldearen artean. Errepublikako boto-emaile asko ez daude prest unionistei kontzesioak egiteko irlandar batasuna errazteko.
Bandera berri bat edo ereserki nazional berri bat sortzeko ideiak hegoaldetar askoren kezka pizten du Irlanda batu bati begira. Bi kasuetan, Hegoaldeko galdekatuen ia erdiak ( % 47 edo % 48) Irlanda batuaren alde bozkatzeko joera txikiagoa du, eta soilik % 15ek du joera handiagoa, eta horrek -32ko edo -33ko eragineko puntuazio garbia ematen du. Aitzitik, Ipar Irlandako ikusleen artean, bandera berri batek eta ereserki berri batek jendea gehiago jartzen dute joera dute, gutxiago izan beharrean, bateratzearen alde egiteko (+6 eta +7ko puntuazio garbiak).
- Bakea, ekonomia eta osasuna, Iparraldeko eta Hegoaldeko kezka nagusiak
Irlanda batu batean eskaintzen den osasun-zerbitzuak eragin handia izango du Ipar Irlandako herritarrek erreferendum batean batasunaren alde bozkatuko balute.
- Hegoaldeak babes zabala ematen dio Irlanda batu bati, baina ez sakona.
Errepublikako boto-emaileek batasuna babesten badute ere, ez dirudi batasuna egokitzeko aldaketarik egiteko prest daudenik.
- Irlanda batua, “ia onartu ezinezkoa”, boto-emaile protestanteen gutxiengo handi baten arabera
Inkesten arabera, boto-emaile unionisten nukleo gogor bat batasunaren aurka egongo litzateke.
Irlanda batu bat onartzeko erresistentzia identitatea galtzeko beldurraren ondorio da.
- Protokoloarekiko babesa aldatu egiten da Iparraldearen eta Hegoaldearen artean
- EBko kide izatea erakargarria da Ipar Irlandako boto-emaile askorentzat.
Ipar Irlandako gehienak EBra itzultzearen alde daude.
Jatorri katolikoko boto-emaileek izugarri babesten dute EBko kide izatea, eta jatorri protestanteko gehienek kanpo jarraitu nahi dute.
Litekeena da hamarkada honetan mugari buruzko inkesta bat egitea, eta funtsezkoa da horretarako prestatzea.
Elkarrizketa zibikoak, eraikitzaileak eta batasun irlandarra lortzeko modurik onenari buruzko frogetan oinarritutakoak erronka egiten die kritikoen karikatura zaratatsu eta itsusiei.
- Boto-emaileek jakin nahi dute Irlanda batu batek zer esan nahi duen edozein erreferendum egin aurretik, baina politikari unionistek ez dute horretaz hitz egiterik nahi erreferenduma egin arte.
- Integratua eta deszentralizatua: Irlanda batuaren bi forma posible, Iparraldearen eta Hegoaldearen iritzia zatitzen dutenak
Iparraldeak eredu deszentralizatu baten alde egiten du, eta Hegoaldeko boto-emaileek, berriz, nahiago dute eredu integratu bat, Ipar Irlandak batasun politiko gisa existitzeari utziko liokeena.
Errepublikako boto-emaileek Stormont ezeztatuko lukete Irlanda batu batean.
Iparraldeko boto-emaileek nahiago dute erakunde bananduak mantendu, hala nola Batzarra, transferitutako eskumenekin batera.
ONDORIOAK
– Aldekoek onura ekonomikoez eta etorkizuneko hazkunde-aurreikuspenez konbentzitu behar dituzte Iparraldeko boto-emaileak.
– Iparraldeko boto-emaile gehienek uko egiten diote batasun kasuan irlandar bihurtzeko beharrari, inkesten arabera.
– Serieak mugari buruzko inkesta bat egiteko gogoa erakusten du, baina populazioak oso urrun daude beste gai askotan.